Şahıs Şirketi Nedir? Nasıl Kurulur?

Fiziksel veya sanal ortamda yapmış olduğunuz ticari faaliyetlerde bir vergi ödemek zorundasınız. Devletler bu vergilendirme işleminin düzenli ve kolay takip edebilmek için ticari kazanç sağlayan kişilerin, faaliyetlerine uygun türde şirket kurmalarını zorunlu tutmuşlardır. 

Yazımızda bu şirket türlerinden biri olan şahıs şirketi için detaylı bir inceleme yapacağız. Genel olarak değineceğimiz konular:

• Şahıs şirketi nedir?
• Şahıs şirketi nasıl kurulur?
• Şahıs şirketi için gerekli evraklar nelerdir?
• Şahıs şirketi kurma maliyeti ne kadardır?

Şahıs Şirketi Nedir?

Bir veya birden fazla kişinin ticari faaliyet yürütmek için tüm mal varlıklarıyla sorumlu olarak kurdukları şirkete şahıs şirketi denir. Şahıs şirketi için temel özellikler şunlardır:

• Şahıs şirketi, tek veya birden çok ortaklı olarak kurulan bir şirket türüdür. Ancak uygulamada genellikle tek ortaklı olarak kurulmaktadır.
• Şirketin borçlarına karşı her ortak kendi mal varlığıyla sorumludur. Diğer sermaye şirketi adını verdiğimiz şirketlerde ise ortaklar sadece şirkete koydukları mal varlıkları ile sorumlulardır. 
• Ortaklar şirkete kendi şahsı ile bağlı olduğundan devir işlemleri diğer şirket türlerine göre daha zordur. Şahıs şirketinde  ortaklık hakkını devredilebilmesi için  diğer tüm ortakların da bu devir işlemine izin vermesi gerekmektedir.
• Şahıs şirketi, özelliklerine bakıldığında genel itibariyle küçük işletmelere uygun bir şirket türüdür. Operasyonunuz büyüdükçe şahıs şirketinin hukuki altyapısı size engel olmaya başlayacaktır. Bu sebeple, ticari faaliyetlerinin henüz başında olanların, küçük çaplı esnaf faaliyetleri yürütecek olanların şahıs şirketi kurmayı tercih etmesi daha doğru bir seçim olacaktır. 
• Ortaklar şirkete karşı tüm mal varlıklarıyla sorumlu olduklarından şahıs şirketinin çalışma  alanında rekabet yasağına da tabidirler. Başka bir deyişle ortaklar başka herhangi bir yerde, şirketin faaliyet gösterdiği sektörle bağlantılı bir işle uğraşamaz ve şirketle rekabet edemez. Örneğin tekstil sektöründe faaliyet gösteren şahıs şirketinin ortaklarından biri, tekstil sektöründeki başka bir firmada çalışamaz.
• Temsil yetkisini tüm ortaklar birlikte kullanır. Yani şahıs şirketinin imzalayacağı bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için tüm ortakların sözleşmeyi imzalaması ya da imza yetkilerini vekaletle devretmeleri gerekir.
• Şahıs şirketinin ortakları sadece gerçek kişiler olabilir. Örneğin tüzel kişiliğe sahip bir anonim şirket şahıs şirketine ortak olamaz veya şahıs şirketi kuramaz.
• Tüm ortakların şirketi denetleme yetkisi de vardır.  
• Şirket içerisinde alınması gereken kararlar genellikle oy birliğiyle alınır. Ancak çok ortaklı sermaye şirketlerinde kararlar genelde oy çokluğuyla alınır.

Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur?

Şahıs şirketinin tercih edilme sebebi genelde kuruluş işlemlerinin kısa ve maliyet etkin olmasıdır. Bu kuruluş işlemlerini birkaç farklı şekilde yapabilirsiniz:

1. İlk olarak gerekli evrakları hazırladıktan sonra vergi dairesine giderek şahıs şirketi kurmak için başvuruda bulunabilirsiniz. Ancak buradaki işlemler, daha önce şirket kurmamış biri için karmaşık gelebileceğinden bu aşamaları bir mali müşavire vekalet vererek  yapmanız, sürecin daha hızlı ve eksiksiz ilerlemesi açısından daha iyi olacaktır. 
2. İkinci olarak şahıs şirketinizi interaktif vergi dairesi üzerinden kendiniz de kurabilirsiniz. Aşağıda belirttiğimiz gerekli evrakları tamamlayıp interaktif vergi dairesine e-Devlet bilgilerinizle giriş yaptıktan sonra ilgili adımları takip ederek şirketinizi kurabilirsiniz. Buradaki adımlar teknik işlemler de içerdiği için araştırmanızı iyi yapmalı ve karşınıza çıkan adımları dikkatli ve doğru bir şekilde doldurmalısınız. 
3. Sonraki adımda, şirketinizin faaliyet adresini girmeniz gerekmektedir. Kullandığınız ofisin özelliklerine (mal sahibi, kira vs.)  göre faaliyet adresinizi ekleyebilirsiniz. Eğer bir ofisiniz yoksa düşük maliyete sahip sanal ofis hizmetinden yararlanabilirsiniz.
4. Sonraki adımda, kimlik bilgilerinizi girmelisiniz.
5. Ardından şirket faaliyetlerinizde aracınızı kullanıp giderlerini masraf olarak vergi matrahından düşmek isterseniz bu adımda aracınıza ait bilgileri girebilirsiniz.

Vergi Dairesi Denetlemesi

Yukarıdaki şahıs şirketi kurma başvurusu seçeneklerinden herhangi biriyle şahıs şirketi başvurusunu yaptıktan sonra vergi dairesinden yoklama memurları başvuruda belirttiğiniz adrese gelip şirketinizin faaliyet alanını kontrol edeceklerdir. Yoklama memurları genelde 2 iş günü içerisinde kontrol işlemi için başvuru formunda belirlediğiniz adrese gelmektedirler.

Yoklama işleminin ardından vergi dairesini yapacağı denetlemeden (1-2 gün kadar sürer) sonra vergi levhanızı ve yazar kasa levhanızı bağlı olduğunuz vergi dairesinden ya da interaktif vergi dairesinden alabilirsiniz.

Şahıs şirketi kurma işlemleri toplamda 1-2 gün arasında tamamlanmaktadır.

Şahıs Şirketi Kurmak İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

• Şahıs şirketi başvuru formu (Vergi dairesinden ya da internet üzerinden kolayca alabilirsiniz)
• Ortak veya ortakların nüfus cüzdanı sureti (Nüfus cüzdanı suretini e-Devlet, mahalle muhtarınız veya noterden alabilirsiniz)
• Şirket ortaklarının vesikalık fotoğrafları
• İmza beyannamesi – 2 adet (Noterden alabilirsiniz)
• Yerleşim yeri (ikametgah) belgesi (e-Devletten alınabilir)
• Faaliyet alanının tapu fotokopisi veya (kira ise) kira sözleşmesi
• Başvuru formunda şirketinizde kullanacağınız araç belirtmişseniz bu araca ait alış senedi veya ruhsat fotokopisi
• Son olarak da eğer bir mali müşavirle çalışacaksanız vekaletname

Şahıs Şirketi Kurmanın Maliyeti Nedir?

Şahıs şirketi kurma noktasında vergi dairesine, notere, mali müşavirinize bazı ödemeler yapmanız gerekmektedir. Bu masrafları ortalama tutar olarak 2022 yılı için şu şekilde sayabiliriz:

• Noterden alınacak şahıs imza beyannamesi (80-100 TL)
• Noterden alınacak muhasebeci vekaleti (192 TL)
• Vergi dairesine ödenecek damga vergileri (50 TL)
• Mali müşavire ödenecek işyeri açılış ücreti (400-900) 
• Muhasebeci ücreti (200-400)
• Kira bedeli

Şahıs şirketi kurma maliyeti 2022 yılı için genel olarak yukarıda saydığımız kalemler oluşturmaktadır. Resmi kurumlara verilecek gider kalemleri her yerde sabit olmakla birlikte diğer özel giderler (muhasebeci, kira vs.) tercihlerinize göre değişiklik gösterecektir.

Şahıs Şirketinin Ödeyeceği Vergiler Nelerdir?

Şahıs şirketi kuran bir kişinin ödeyeceği vergileri sabit miktarlı vergiler ve oran üzerinden hesaplanan vergiler olmak üzere iki ana kategoride sınıflandırabiliriz.

Sabit Miktarlı Vergiler

Şahıs şirketi kurduğunuzda bazı sabit masraflarınız doğmaktadır. Bunları vereceğiniz vergi oranlarının haricinde belirli sürelerde, düzenli olarak ödemeniz gerekmektedir. Bu sabit gider kalemleri şunlardır:

• Her ay ödenecek katma değer vergisi (KDV) beyannamesi damga vergisi (87,30 TL)
• 3 ayda bir ödenecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesi damga vergisi (103,50 TL)
• 3 ayda bir verilecek geçici gelir vergisi beyannamesi (136,00 TL)
• Yılda bir verilecek gelir vergisi beyannamesi damga vergisi (132,30 TL)

Oran Üzerinden Verilen Vergiler

Şahıs şirketlerinde oran üzerinden verilmesi gereken 3 çeşit vergi vardır.

• Gelir vergisi
• Kira stopajı
• Katma Değer Vergisi (KDV)

1- Şahıs şirketi Gelir Vergisi Dilimleri

Şahıs şirketleri elde ettikleri gelir miktarlarına göre belirlenen oranlarda gelir vergisi ödemekle mükelleftir. Aşağıdaki iki tabloda şahıs şirketinin gelirini elde etme biçimine göre farklılık gösteren oranlar belirtilmiştir.

Eğer şahıs şirketi elde ettiği geliri yaptığı işin karşılığı bir ücret olarak kazanmışsa ilk tablomuz olan ücret geliri tablomuza bakabiliriz.

Şahıs şirketinin yaptığı ticari işler dışında elde ettiği gelirler içinse aşağıdaki tablomuza bakabilirsiniz.

2- Kira Stopaj Vergisi

Şahıs şirketleri ve diğer şirketler eğer ticari faaliyetlerini yürüttükleri taşınmazı kiralamışlarsa bu taşınmazın brüt kira bedeli üzerinden %20 oranında stopaj vergisi ödemekle yükümlüdürler. Stopaj vergisi her ay ödenebileceği gibi tercihen 3 ayda bir olacak şekilde toplu olarak da ödenebilir.

Eğer şahıs şirketinin faaliyet gösterdiği taşınmaz şirket sahibinin kendi mülkü veya sanal ofis gibi bir yer ise bu durumda stopaj ödemeniz gerekmez.

3- Katma Değer Vergisi

Şahıs şirketleri ticari faaliyetlerini yürütebilmek için aldıkları mal ve hizmetlere ödedikleri KDV ile ürettikleri/sundukları mal ve hizmetin toplam KDV’si arasındaki farkı vergi olarak ödemekle yükümlüdürler.

Şahıs Şirketi Kurmanın Avantajları Nelerdir?

• Şirketinin kuruluş masrafları diğer şirket türlerine göre çok daha düşüktür.
• Şahıs şirketini kurmak diğer şirket türlerine göre daha kısa bir sürede, yaklaşık 2 günde kurulur. 
• Şirketin tüm yönetimi gerçek kişi ve şahıs(lar)da olduğundan karar alma süreçleri çok hızlıdır.
• Şahıs şirketi tedbir amaçlı herhangi bir süreyi beklemeye gerek kalmadan 1 gün içerisinde kapatılabilir.
• Muhasebe işlemleri basit olduğundan mali müşavire ödemeniz gereken ücret de düşüktür.
• Operasyonunuz büyüdükten sonra şirket türünü değiştirmeniz kolaydır.

Şahıs Şirketi Kurmanın Dezavantajları Nelerdir?

• Şahıs şirketleri daha küçük çaplı operasyonlar için kurgulanmış şirket biçimleridir. Bu sebeple vergilendirme oranları da bu amaç doğrultusunda belirlenmiştir. Alt sınır olarak %15’den başlayan gelir vergisi oranları cironuz büyüdükçe %40’a kadar çıkabilmektedir. Bu oran da bir ticari faaliyet için tek vergi bakımından oldukça yüksektir. Bu sebeplerden ötürü operasyonunuz henüz küçükken şahıs şirketi kullanmanız ancak operasyonunuz büyüdükten sonra daha avantajlı vergi oranlarına sahip anonim veya limited şirket gibi daha büyük işletmelere uygun şirket türlerine geçiş yapmanız daha faydalı olacaktır.
• Şahıs şirketinin diğer şirket türlerine göre daha düşük kredi oranlarına sahip bir şirket türü olduğunu söyleyebiliriz. Bunun sebebi, şahıs şirketlerinin hem ticaret hacimlerinin daha düşük olması hem de bireysel karar alma süreçlerinin şirket içerisinde daha baskın olmasıdır.
• Şahıs şirketlerinde ortakların şahsi olarak tüm mal varlıklarıyla sorumlu olmaları bu kişiler açısından büyük risk barındırmaktadır.
• Şahıs şirketi tamamen ortaklara bağlı olduğundan kurumsal bir kimlik oluşturulması nispeten daha zordur. Yine bu nedenden ötürü şirketin ömrü ortakların yaşam süresiyle kısıtlıdır. Bu sebepten şahıs şirketinde bir devamlılık yakalamak daha zordur.

18-29 Yaş Arası Genç Girişimci Desteği

18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış gençleri girişimciliğe teşvik etmek için devlet tarafından bazı teşvikler verilmektedir. Bu teşvikler şahıs şirketini kurduktan sonra genç girişimcilerin işlerini düzene sokana kadar fazlasıyla işe yaramaktadır. Bu teşviklerin neler olduğuna bakacak olursak:

• 18-29 yaş aralığında ve ilk defa gelir vergisi mükellefi olacak gen girişimcilerin, başvuru yapılmasından itibaren 3 yıl boyunca 75.000 TL’ye kadar olan gelirleri gelir vergisinden muaftır. 
• İkinci olarak da yine 18-29 yaş aralığında olmak koşuluyla başvuruda bulunulmasından itibaren 1 yıl boyunca genç girişimcilerin Bağ-Kur primlerini Hazine Bakanlığı öder. Hesaplandığında bu miktar 12.634 TL’lik bir katkı sağlamaktadır.

Genç girişimci destek programına interaktif vergi dairesinden (internet üzerinden) başvurabilirsiniz.

Son olarak adi ortaklıklarda ve şahıs şirketi ortaklıklarında bu desteklerden sadece bir ortağın yararlanabileceğini söyleyebiliriz.

Şahıs Şirketi Oda kaydı Nasıl Yapılır?

Eğer bir esnaflık faaliyeti yürütecekseniz şahıs şirketinizi kurduktan sonra işinize başlamadan önce ilgili esnaf odasına kaydınızı yaptırmanız gerekmektedir. Esnaf odası kaydınızı şahıs şirketinizin vergi levhasıyla birlikte faaliyet göstereceğiniz bölgedeki sorumlu esnaf odasına giderek yapabilirsiniz.

Şahıs Şirketi SGK işlemleri Nelerdir?

Şahıs şirketini açıp faaliyet göstermeye başladıktan sonra SSK sizin için bir işyeri sicil numarası tanımlar. Ardından sizi Bağ-Kur sigortalısı olarak kaydeder. Bu tarihten itibaren belirli aralıklarla Bağ-Kur priminizi ödemeniz gerekmektedir. 

Eğer halihazırda başka bir işten SGK’nız varsa bu durumda Bağ-Kur primi ödemenize gerek kalmayacaktır. Aynı şey emekli şahıs şirketleri için de geçerlidir.

Şahıs Şirketi Nasıl Kapatılır?

Yukarıda şahıs şirketinin avantajları arasında kolay kapatma prosedürlerine sahip olduğundan bahsetmiştik. Şahıs şirketi sizin veya muhasebecinizin hazırlayacağı kapatma dilekçesiyle beraber kullanmadığınız, elinizde kalan son tüm fatura koçanları ile beraber vergi dairesine başvurularak yapılır. Vergi dairesi fatura koçanlarını bir tutanak düzenleyerek sizden alır. Bu tutanağı ve kapatma dilekçesini tutanak tarihinden itibaren 5 yıl boyunca sağlamanız gerekmektedir.

Kayıtlı olduğunuz diğer odalar ve aldığınız işletme ruhsatlarını da yine aynı yolla, dilekçe vererek kapattırabilirsiniz.

Şirket kapatma işlemi ve diğer yerlere kayıt işlemlerinizin tamamlanabilmesi için tüm vergi ve aidat borçlarının ödenmesi gerekmektedir.